A desaparición do Prestige hai 11
anos debeu ser algo así como maxia, como dicía a miña colega Adina
Dumitru na recente presentación do noso libro Lecturas sobre el desastre del «Prestige» ao refrescarnos o significado etimolóxico da palabra prestige,
que quere dicir «acto de maxia». Logo das mareas negras que sucederon á
catástrofe, vimos aparecer e desaparecer moitas cousas: galletas de
chapapote, aves no chapapote, barcos de pesca do mar, emprego, ingresos
da pesca e do turismo e cartos das arcas públicas, que costearon as
indemnizacións e os máis de catro mil millóns de euros que financiamos
todos.
A sentencia que agora publica o
tribunal, pola que se establece como única responsabilidade a do capitán
por desobediencia á autoridade, chega con decepción, deixa lagoas, e
parece tamén un «acto de maxia» no que mesmo desaparecen tamén todos os
responsables. Evidencia, ademais, os profundos cambios que o noso
sistema de organización da sociedade necesita emprender se quere acurtar
a enorme distancia que separa aos cidadáns das políticas públicas.
Xa poucos confían nun sistema
xusto polo que, ademais, hai que pagar. A cidadanía cumpriu coa súa
parte, e debera ser recompensada, cando menos igual que os veciños de
Angrois, e como mínimo cunha sentencia social e ambientalmente xusta.
Esta condena quédase cativa, e evidencia a ineficiencia dun sistema
suxeito a presións e intereses que non favorecen a xestión de
responsabilidades civís, políticas e penais, sexan por acción ou por
omisión.
A minimización do risco do
desastre da que hai 11 anos se fixo eco o Goberno e o intento de
fragmentar a resposta comunitaria, debilitando as redes de apoio social
que xurdiron, foron actos contraproducentes que aumentaron o risco
percibido e a percepción da baixa capacidade nos lugares afectados para
afrontar a ameaza. A consecuencia destes actos non favorece precisamente
a cooperación, e produce sentimentos encontrados que dan lugar a baixa
eficiencia. En definitiva, son aspectos sociais que precisan máis
atención, polo impacto social que producen.
